HİZMET AMAÇLARINA GÖRE İŞLEVSEL YAPILAR

*Konutlar (müstakil ev, apartman, köşk vb.; giriş, mutfak, banyo, çalışma alanları vb.)
*Dini yapılar (cami, mescit, kilise, sinagog vb.)
*Su yapıları (su kemeri, su terazisi, sarnıç, çeşme, hamam, baraj vb.)
*Sağlık yapıları (hastane, sağlık ocağı, aile sağlığı merkezi vb.)
*Eğitim/Öğretim  amaçlı yapılar (anaokulu, ilkokul, ortaokul, lise, üniversitesi vb.)
*Konaklama yapılarım (otel, yurt vb.)
*Sosyal yapılar (tiyatro, konser salonu, sinema vb.)
*Ticaret yapıları (alışveriş merkezi, ofis, banka vb.)
*Kültür yapıları (müze, kütüphane vb.)
*Ulaştırma yapıları (yol, köprü, terminal, deniz, hava limanları vb.)
*Spor yapıları (stadyum, kapalı yüzme havuzu vb.)
*Tarihi yapılar ve anıtlar (saray, köşk, kasır, bedesten vb.)
*Endüstri yapıları (fabrika, tersane vb.)

İŞLEVSEL FARKLILIKLARIN MİMARİ TASARIMDA
YOL AÇTIĞI YAPISAL FARKLILIKLAR

Yapılar; hangi amaçla ve kim/kimler tarafından kullanılacağı gibi etkenler göz önünde bulundurularak farklı mimari tasarımlarla oluşturulur. Örnek: Bir sinema salonu tasarlanırken, aşağıdaki unsurlar başka mimari tasarımlara göre yapısal farklılıklara yol açacaktır. 

*Sinema salonun kaç kişilik olacağı
*İzleyenlerin aynı anda görebileceği şekilde koltuk düzeninin ayarlanması
*En yüksekte görüntü yansıtılacak ve gösterimin yürütüldüğü odanın bulunması.
*İzleyicilerin görebileceği uzaklıkta ve genişlikte izleme alanının (perde) bulunması
*İçerideki yüksek sesi dışarıya çıkarmayan yapı malzemesinin kullanılması.

Cami, müze, konferans salonu, mahkeme salonu, spor salonu gibi farklı bina tasarımları için farklı mimari tasarımlar yapılır. İşlevsel farklılar sonucunda farklı mimari tasarımlar ortaya çıkmaktadır.

MİMARİ YAPILARLA HAYAT BİÇİMİ ARASINDAK İLİŞKİ

Hayat biçimi, mimari yapıları etkilemekte ve farklılaştırmaktadır. Kırsal ve kentsel alandaki mimari yapılar birbirlerinden farklıdır. Değişik coğrafi şartlardaki mimari yapılar da birbirlerinden farklıdırlar.


ÜRÜN GELİŞTİRME SÜRECİ

Ürün geliştirme süreci, mevcut veya gelecekteki bir soruna çözüm bulma amacıyla yürütülen bir süreçtir. Yapılan tasarımlar ve ürünler kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayacak özellikte olmalıdır. Kullanıcı ihtiyaçları değiştikçe mekanik ve yapısal tasarım değişebilir. 

Örnek İhtiyaç: Ellerin korunması Ürün: Eldiven
Geliştirilmiş ürün:  Yapısal özellikleri farklı eldivenler

Tasarım: 
ERGONOMİ VE ANTROPOMETRİ

Ergonomi, yaşam alanlarında veya çalışma alanlarında kullanılan ürünlerin insan ile uyumluluğunu inceleyen bir bilim dalıdır. Makine, alet, eşya gibi ürünlerin insanın fiziksel ve diğer tüm özelliklerine uygum tasarlanması ergonomi ile sağlanır.

Antropometri ise insan vücudunun fiziksel ölçüleri ve boyutları ile ilgilenen bilim dalıdır. İnsanın boyu, kol uzunluğu, el uzunluğu, ayak büyüklüğü gibi ölçüleri ile ilgilenir. Ergonomi antropometri bilim dalını da içerisine alan bir bilim dalıdır.

Ergonomi =  Antropometri + Yaşam Alanı + Psikolojik Durum + Çalışma Alanı + Fiziksel Özellikler

ERGONOMİ AÇISINDAN:

*Koltuk oturma yüksekliğinin ayarlanabilir olması
*Sırt yaslama ve kol yaslama bölümlerinin olması
*Kolay hareket için tekerlekli olması

ANTROPOMETRİ AÇISINDAN:

*Koltuğun yüksekliğinin insan boyuna göre tasarlanması.
*Kol yaslama bölümünün yüksekliğinin, omuz-dirsek arasındaki mesafe ölçüsü hesaplanarak yapılması
*Sırt yaslama bölüm genişliğinin insanın sırt genişliği ölçüsü hesaplanarak yapılaması



TASARIMIN MEKANİK ÖZELLİKLERİ

Tasarımın mekanik özelliklerini, dayanıklılık, aşınma, denge gibi unsurlar belirlemektedir. Bu mekanik özellikler tasarım üzerinde doğrudan etkilidir. Kullanılan malzemelerin esnekliği, dış etkenlerden  ne kadar etkilendiği ve ne kadar dayanıklı olduğu gibi kriterler ürünün mekanik özelliklerini oluşturur.

TASARIMIN YAPISAL ÖZELLİKLERİ

Yapı: Barınma ve diğer ihtiyaçlar nedeniyle tasarlanmış mimari tasarım ürünleridir. Ev, okul, fabrika, hastane, köprü, yol gibi örnekler verilebilir. Yapıların dayanıklılığı; gerilme, esneme ve basınç faktörlerine karşı belirlenir. Yapıların depreme dayanıklı olması da tasarımı etkilemektedir.

Örneğin; Japonya’daki gökdelenler deprem anında iki yöne doğru en az 3 metre gelip gidiyor. Tokyo’nun en yüksek binalarından biri olan 240 metrelik Roppongi Hills Mori Tower’da ,petrolle doldurulmuş tamponlar kullanıldı. Bu sistemde, petrol deprem sırasında sallantının aksi yönüne doğru akarak depremin şiddetini azaltıyor.

Günlük hayatta kullanılan en önemli yapılardan biri de köprülerdir. Köprüler tasarımlarına göre sınıflandırılmıştır. Köprüler tasarlanırken basınç, esneme, gerilme, deprem gibi unsurlara karşı dayanıklılığı göz önünde bulundurularak tasarlanır. 

*Kemer Köprü: Genellikle taş, tuğla vb. malzemeler kullanılarak yığma tekniği ile üretilir. Tarihi mimari yapılarda görebiliriz. Altınlı Köprüsü / Adıyaman Gölbaşı İlçesi



*Kiriş Köprü: Metal kirişlerin yükü taşıması esasına göre yapılan köprülerdir. Çoğunlukla viyadük olarak isimlendirilen köprü yollar bu yöntemle inşa edilir. Melen Köprüsü / Antalya Aksu İlçesi


*Kafes Köprü: Yük taşıyan yüzey, dikey ve çapraz olarak konumlandırılan ve birbirine bağlanmış ince metal profillerin gerilimleriyle ayakta durur. Çamçavuş Köprüsü / Kars Susuz İlçesi




*Asma Köprü: Yüksek kuleler arasına sarkıtılmış halata asılı döşemeden oluşan köprülerdir.
Boğaz Köprüsü / İstanbul