ETİK NEDİR?
Uyulması ve kaçınılması gereken davranışlar bütünüdür.
Örnek: Çöpleri çöp kovası dışına atmak etik olmayan bir davranıştır.
Çöpleri çöp kovasına atmak etik bir davranıştır.
BİLİŞİM ETİĞİ
Bilişim teknolojileri ile ilgili her alanda uyulması gereken kurallara Bilişim Etiği denir.
1-Bilgi ve iletişim teknolojileri kullanılarak asılsız bilgi yayılmamalıdır.
2-Başkalarının bilgisayar çalışmaları ve dosyaları karıştırılmamalıdır.
3-Lisanssız ödenmeyen yazılım kullanılmamalı ve kopyalanmamalıdır.
4-Bilişim teknolojileri başka insanlara zarar verme amacıyla kullanılmamalıdır.
5-Yaptığımız tüm işlemlerin sosyal hayata etkileri dikkate alınmalıdır.
6-Bilişim teknolojileri suç işlemek amacıyla kullanılmamalıdır.
7-Başka insanların bilgileri izinsiz kullanılmamalıdır.
8-Bilgisayar, diğer insanları dikkate alarak ve saygı göstererek kullanılmalıdır.
BİLİŞİM ETİĞİ
Etik ilkelerin ihlali olumsuz bir çok sonuç ortaya çıkmaktadır.
ETİK İLKELERİN İHLALİNE BAZI ÖRNEKLER
*Bilgisayar laboratuvarında kullanılan malzemelere zarar vermek
*Gereğinden fazla kağıt kullanmak
*Ev ve okulda gereksiz yanan ışıkları kapatmamak
*Asılsız ve yalan bilgi paylaşmak
*Oturduğumuz sıraları çizmek, zarar vermek
DİJİTAL VATANDAŞLIK
Bilgi ve iletişim teknolojilerini bilgi edinme, eğitim, alışveriş gibi hayatın tüm
alanlarında etik kurallara uyarak kullanan her birey dijital vatandaştır.
DİJİTAL VATANDAŞLIK ÖRNEKLERİ
e-devlet : E-Devlet uygulaması kullanarak resmi işleri yapan bir kişi
e-randevu : E-Randevu sistemini kullanarak istenilen sağlık kurumundan
ve doktordan randevu alan bir hasta
ve doktordan randevu alan bir hasta
e-okul: E-Okul kullanarak not ve devamsızlık bilgisi öğrenen veli ya da öğrenci
e-ticaret: E-Ticaret kullanarak internetten alışveriş yapan kişi
DİJİTAL VATANDAŞLIK BOYUTLARI
1.Dijital Erişim
2.Dijital Güvenlik
3.Dijital Ticaret
4.Dijital İletişim
5.Dijital Hak ve Sorumluluk
6.Dijital Etik
7.Dijital Okur - Yazarlık
8.Dijital Kanun
9.Dijital Sağlık
DİJİTAL VATANDAŞLIK ( VATANDAŞ AÇISINDAN ) AVANTAJLARI
*İşlemleri daha hızlı ve kolay yapabilme
*Zamandan tasarruf
*İnternet olan her yerden hizmet alabilme
*Maddi tasarruf
*İşlem basamaklarını kolayca görebilme
DİJİTAL VATANDAŞLIK ( KURUMLAR AÇISINDAN ) AVANTAJLARI
*Personel tasarrufu
*Zamandan tasarrufu
*Kırtasiye, posta giderleri vb. tasarruflar
*Hızlı ve kaliteli hizmet
*Vatandaş memnuniyeti
DİJİTAL OYUNLAR
Olumlu Yanları
-Hayal gücünü geliştirir
-Düşünme becerisini geliştirir.
-El göz koordinasyonunu geliştirir.
-Diğer uygulamalarla adaptasyonu kolaylaştırır.
Olumsuz Yanları
-Çok fazla vakit kaybına neden olabilir.
-Bireyi yalnızlığa sürükleyebilir.
-Bireyi gerçek dünyadan uzaklaştırabilir.
-Şiddete yönelmeye sebep olabilir.
E-DEVLET KULLANIMI
Tüm resmi kurum ve kuruluşların elektronik ortamda hizmetlerini paylaştıkları
ortak bir platform vardır. Bu platform http://turkiye.gov.tr internet adresidir.
Buraya T.C kimlik numaramız ile giriş yapabilir ve sunulan hizmetlerden faydalanabiliriz.
E-devlet şifresi PTT şubelerinden verilmektedir.
E-devlet şifresi PTT şubelerinden verilmektedir.
ŞİFRE ( PAROLA ) GÜVENLİĞİ
1-Herkesin kolay bulabileceği ve tahmin edebileceği şifreler tahmin etmeyin.
Doğum tarihiniz, adınız, soyadınız gibi bilgileri şifre olarak kullanmayın.
2-Ardışık rakamlar ve harflerden oluşan şifreler belirlemeyin.
123456, abcde gibi şifreler kullanmayın.
123456, abcde gibi şifreler kullanmayın.
3-Çok kısa şifreler kullanmayın, şifrelerin en az 8 karakter olmasına özen gösterin.
a1b, 125, aa11 gibi kısa şifreler kullanmayın.
a1b, 125, aa11 gibi kısa şifreler kullanmayın.
4-Büyük/küçük harf, rakam ve simgeleri bir arada kullanın.
Tekin 4025 yerine TeKiN@4025 gibi kullanımları tercih edin.
Tekin 4025 yerine TeKiN@4025 gibi kullanımları tercih edin.
5-Unutmayacağınız bir şifre oluşturun.
Farklı sitelerde uygun eklemeler yaparak şifrenizi farklılaştırın.
Farklı sitelerde uygun eklemeler yaparak şifrenizi farklılaştırın.
bilGe0699 şifresi yerine bilGe0699+FaCe gibi
KİŞİSEL BİLGİLERİ GÜVENLİĞİ VE MAHREMİYET
Kişisel bilgiler sadece ad, soyad, doğum yeri, doğum tarihi gibi bilgiler değildir.
Vatandaşlık numarası, taşıt plakası, ev adresi, iş adresi, e-posta adresi, telefon numarası,
özgeçmiş, fotoğraf, video gibi tüm bilgilerde kişisel sayılmaktadır.
Vatandaşlık numarası, taşıt plakası, ev adresi, iş adresi, e-posta adresi, telefon numarası,
özgeçmiş, fotoğraf, video gibi tüm bilgilerde kişisel sayılmaktadır.
BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLER KULLANIRKEN
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
1-Olumsuz durumlarda, durum kötüye gitmeden mutlaka ailenize haber verin.
2-Kaba yorumlar ve konuşmalar yapmayın.
3-Kendinizi tanıtan ve tarif eden bilgiler paylaşmayın.
4-Güçlü şifreler belirleyin ve bu şifreleri belirli aralıklarla değiştirin.
5-Özel resim ve videolarınızı başkaları ile paylaşmayın.
6-Kimsenin özel bilgi ya da belgesini izinsiz saklamayın, yayınlamayın.
7-Tanımadığınız kişilerle arkadaşlık kurmayın, sohbet etmeyin.
8-Bilmediğiniz adreslerden gelen e-postaları açmayın.
9-İnternetteki her bilginin doğru olmadığını unutmayın.
10-Kendini polis, savcı şeklinde tanıtarak para, altın vs. şeyler
isteyen kişilere inanmayın ve şüpheli durumları ailenize bildirin.