ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ?

Bir cismin veya bir sistemin iş yapabilme kapasitesine Enerji denir. Enerji çeşitleri: Isı enerjisi, Mekanik enerji, Kimyasal enerji, Nükleer enerji, Elektrik enerjisi, Manyetik enerji, Potansiyel enerji örnek olarak verilebilir. 

*Potansiyel enerji: Duran cisimlerin fiziksel durumları nedeniyle depoladıkları  enerjidir. 
*Kinetik enerji: Bir cismin hareketinden dolayı sahip olduğu enerjidir.

Örnek: Gergin bir şekilde sabit duran ok potansiyel enerji; Bırakılıp harekete geçen ok ise artık kinetik enerjiye sahiptir. Buradan enerji türlerinin birbirlerine dönüşebildiği anlaşılmaktadır.

ENERJİ KAYNAKLARI

Doğadaki kaynaklardan elde edilebilen ve tükenmeyen enerjilere yenilenebilir (sürdürülebilir) enerji denir. Su, rüzgar, güneş gibi

Doğada oluşumu çok uzun zaman alan kaynaklardan elde edilen enerjilerdir. Büyük bölümü fosil yakıtlardan oluşur. Kömür, doğalgaz ve diğer fosil yakıtlar gibi

YENİLENEBİLİR (SÜRDÜRÜLEBİLİR) ENERJİ

Su, rüzgar, güneş gibi doğal kaynaklar kullanarak elde edilen enerji türüdür. Bu kaynaklar kullanılarak üretilen enerji temiz ve sürdürülebilir enerjidir. Doğada sonsuz olan ve tükenmeyen kaynaklarla elde edilen sürdürülebilir  enerji teknolojilerinin avantajları şunlardır: 

*Temiz olmaları
*Hava ve su kirliliğini azaltmaları
*Toprak erozyonunun azaltılması
*Doğada tükenmemeleri     
*Ekonomik olmaları
*Düşük maliyette olması
*Toplumsal ve ekonomik gelişmeyi desteklemeleri

YENİLENEMEZ (SÜRDÜRÜLEMEZ) ENERJİ

Fosil yakıtlar ve radyoaktif elementler gibi enerji kaynakları kullanılarak elde edilen enerji türüdür. Yenilenemez enerji kaynakları:

Petrol, doğalgaz, kömür, ve radyoaktif minerallerdir. Bu kaynaklar kullanıldıkça biter ve yeniden oluşmaları uzun zaman alır. Bu nedenle, bu kaynaklar enerji üretiminde olabildiğince tasarruflu kullanılmalıdır. Aksi taktirde bu kaynaklar tükenecektir.

DOĞAL KAYNAKLARDAN SÜRDÜRÜLEBİLİR ENERJİ ELDE ETME

1-GÜNEŞ ENERJİSİ KAYNAKLARINI KULLANARAK ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE ETME

Güneş enerjisinden elektrik elde etme yöntemine  solar panel sistemi ya da güneş paneli sistemi adı verilir. Güneş panellerine gelen ışık bu panellerde elektrik enerjisine çevrilip kullanılabilmektedir. Bu nedeniyle güneş panelleri, güneş ışığının en çok bulunduğu bölgelere, yani yıl boyu en yüksek seviyede güneş ışığı alan bölgelere kurulur. 


Güneş panelleri genel olarak akü grubu, dönüştürücü, akü şarj regülatörü ve diğer yardımcı elektronik ekipmanlardan oluşur. İlk olarak üretilmek istenen elektrik enerjisini karşılayabilecek sayıda güneş panelleri sayısı hesaplanır. Sonra bu panellere akü grubu dahil edilir. Akü grubunun amacı güneş ışınlarından yararlanılmayan günlerde sistemin devre dışı kalmasını önlemektir. Akü şarj regülatörü, akünün deşarj ve aşırı şarj durumlarına maruz kalıp zarar görmesini önlemektir. Dönüştürücü ise, alternatif akıma ihtiyaç olduğu durumlarda güneş panelinden elde edilmekte olan doğru akım elektriğini dönüştürerek alternatif akım elde etmektedir.



2-RÜZGAR ENERJİSİ KAYNAKLARINI KULLANARAK
ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE ETME


Doğada sonsuz olan ve tükenmeyen yenilenebilir kaynağı olan Rüzgar kullanılarak elektrik enerjisi elde edilebilir. Rüzgar; temiz, yenilenebilir, düşük maliyetli ve çevre dostu bir enerji kaynağıdır. Rüzgar ile elektrik enerjisi elde etmek için Rüzgar Türbini ( Rüzgar Gülü ) olarak adlandırılan yapılar kullanılır. Rüzgar: Yüksek basınç bölgesinden alçak basınç bölgesine doğru yer değiştiren hava akımıdır.



Bir rüzgar türbini; jeneratör, dişli kutusu, kule, pervane ve diğer ekipmanlardan meydana gelir. Rüzgarda bulunan kinetik enerji pervaneler yardımıyla mekanik enerjiye dönüşür. Türbinde bulunan ekipmanlar (dişliler, rotor gibi) yardımı ile mekanik enerji elektrik enerjisine dönüştürülür. Rüzgar türbinleri kullanılarak elektrik üretimi yapılan yerlere rüzgar santrali denir. Manisa ili Soma ilçesinde Türkiye’nin en büyük rüzgar enerjisi santrali (RES) bulunmaktadır.

Günümüzde kullanılan rüzgâr türbinlerinde çoğunlukla üç kanat bulunur. Geçmişte ise farklı sayılarda kanadı olan rüzgâr türbinleri kullanılmıştı. Kanat sayısının fazla olması ortaya çıkan torkun artmasına neden olur. Ancak kanat sayısının fazla olması durumunda ağırlıktaki ve sürtünmedeki artış nedeniyle kanatların dönüş hızı azalır. Bu da rüzgâr türbinlerinin enerji verimini düşürür.

3-HİDROELEKTRİK ENERJİSİ KAYNAKLARINI KULLANARAK
ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE ETME


HES olarak bilinen hidroelektrik santrallerde doğal ya da yapay şekilde belli bir yükseklikteki su daha düşük seviyedeki türbinlere çarpar. Çarpmanın etkisiyle dönen türbinler elektrik enerjisi üretir. Ülkemizde bir çok hidroelektrik santrali bulunmaktadır. 

4-JEOTERMAL ENERJİSİ KAYNAKLARINI KULLANARAK ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE ETME

Jeotermal: Yer kabuğunun derinliklerinde biriken ısının oluşturduğu, sıcak su, buhar ve gazlardır. Jeotermal enerji: Jeotermal kaynakların oluşturduğu enerji türüdür.

Jeotermal enerji, yenilenebilir bir yeraltı enerji kaynağı olup temiz, ucuz ve çevre dostudur. Ülkemiz jeolojik ve coğrafi konumu itibarı ile jeotermal enerji açısından dünya ülkeleri arasında zengin bir konumdadır. Ülkemizde bir çok jeotermal kaynak bulunmaktadır. Yerin kilometrelerce altından yeryüzüne ulaştırılan sıcak su ve buhar kullanılarak elektrik enerjisi ve ısı enerjisi üretilmektedir. 

DOĞAL KAYNAKLARDAN YENİLENEMEZ ENERJİ ELDE ETME

Petrol, doğal gaz, kömür gibi fosil yakıtlar olarak adlandırılan yenilenemez enerji kaynakları enerji üretiminde kullanılmaktadır. Bu kaynaklar;

*Hava, su ve toprak kirliliğine yol açar.
*Küresel ısınmaya neden olur.
*Yüksek maliyetlidirler.
*Kullanıldıkça doğada azalırlar veya tükenirler.

Bu durumlar göz önüne alındığında, yenilenemez enerji kaynakları kullanılırken bilinçli davranılmalı ve gereğinden fazla kaynak tüketiminden kaçınılmalıdır.



1-TERMİK ENERJİ KAYNAKLARINI KULLANARAK ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE ETME

Isı enerjisini elektrik enerjisine çeviren santrallerdir.  Doğalgaz, taş kömürü, linyit, petrol gibi yenilenemez enerji kaynakları ile çalışırlar.  Ülkemizdeki bazı termik santraller ve kullanıldığı enerji kaynakları şunlardır; 18 Mart Çan, Aliağa, Bursa Doğalgaz, Çatalağzı, Kangal.

2-NÜKLEER ENERJİ KAYNAKLARI KULLANARAK ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE ETME

Atom çekirdeklerinin parçalanması sonucunda ortaya çıkan enerjiye nükleer enerji  denir. Nükleer enerji kullanılarak elektrik enerjisi üretilir. Dünyadaki pek çok ülke nükleer enerji santrallerine sahiptir. Bu santrallerin kurulma maliyetleri oldukça yüksektir. Bunun yanında elektrik üretim maliyeti düşüktür. Ülkemizde şu anda Akkuyu Nükleer Enerji Santrali adında yapım aşamasında olan nükleer enerji santrali bulunmaktadır.